Chế Tạo Kính thiên văn Khúc xạ

Đã bao giờ bạn nghĩ đến việc tự mình sẽ làm ra được 1 chiếc KTV chưa? Có lẽ đa số là chưa vì cứ nói đến KTV là hình như người ta cứ nghĩ ngay đến những KTV khổng lồ đường kính 6m, 8m, 10m cùng với những nhà vòm to lớn... được chiếu trên TV và chỉ dừng lại ở đó. Tuy nhiên theo kinh nghiệm ít ỏi của bản thân tôi, việc đầu tiên mà chúng ta cần làm quen với TVH không phải là đọc các sách vở nói về các quy luật chuyển động các hành tinh, các chòm sao, mặt trời... mà phải là bắt tay vào tự làm cho mình một chiếc KTV (chiếc KTV mà tôi sẽ giới thiệu với các bạn sau đây có giá tiền mua nguyên vật liệu khoảng 100.000VND thôi nên chắc hầu hết ai cũng có thể thực hiện được)!

Có thể bạn nghĩ rằng tôi suy nghĩ có vấn đề? Cũng có thể là như vậy lắm chứ, nhưng theo tôi mới học TV mà đã lao vào học trên lý thuyết suông các công thức, các quỹ đạo chuyển động... thì sẽ chỉ làm cho người mới học rối tung đầu óc lên thôi. Trong khi đó, tại sao ta lại không học TV thông qua thực hành nhỉ, bằng việc tự tạo cho mình một chiếc KTV (thực ra đối với amateur như chúng ta thì gọi nó là ống nhòm có lẽ đúng hơn) sẽ đem lại cho bạn những giây phút giải trí rất thú vị và hiệu quả.

Chúng ta hãy cùng bắt đầu nhé, trước hết bạn cần biết rằng cấu tạo chung của KTV cực kỳ đơn giản, chỉ gồm có 2 thấu kính (lens) đặt trên cùng 1 đường thẳng thôi, không gì có thể đơn giản hơn như vậy. Tiếp theo để giữ cho ống kính được thẳng và có thể quay được người ta lắp 2 thấu kính trên vào 1 cái ống (tube) - đối với chúng ta theo tôi tốt nhất là dùng ống nước (nhựa PVC) để làm, vừa rẻ vừa nhẹ.

Như đã nói ở trên, KTV của chúng ta gồm 2 thấu kính, 1 cái ở đằng trước đối diện với vật thể được quan sát được gọi là kính vật (objective glass) có tiêu cự f1; cái ở đằng sau là chỗ mà mắt ta trực tiếp ngắm vào gọi là kính mắt (eye piece) có tiêu cự f2. Nắm được 2 con số f1 và f2 cho ta một số tính năng cơ bản của 1 KTV, đó là:

+ Số phóng đại của kính G=f1/f2 (lần)
+ Chiều dài giữa 2 kính d=f1+f2 đơn vị chiều dài

f1 và f2 thường được đo bằng cm, tuy nhiên có 1 số trường hợp f1 được đo bằng m còn f2 đo bằng mm nên bạn phải đổi chúng về cùng 1 đơn vị đo.

Để cho rõ thêm về f1, f2 bạn có thể tham khảo ví dụ sau: chiếc KTV mà Galileo đã dùng để quan sát Mặt Trăng, sao Mộc... và đã phát hiện ra bao nhiêu điều mới là về vũ trụ, làm thay đổi toàn bộ quan niệm của con người, làm sụp đổ thuyết nhật tâm Ptoleme... có f1=120cm và f2=4cm. Như vậy bạn có thể tính được KTV này có số phóng đại G=30 lần và nó dài khoảng hơn 1,2m

Còn 1 điểm nữa các bạn cũng có thể thấy được qua công thức G=f1/f2 là ta có thể có được G theo ý muốn bằng cách thay đổi f1 và f2. Thường thì ai mà chẳng muốn có số phóng đại lớn nên người ta hay tìm cách tăng f1 hoặc giảm f2, chẳng hạn với f1=2m (200cm) và f2=1cm thì ta sẽ có G=200 lần - quá tuyệt vời phải không. Tuy nhiên bạn cũng cần biết thêm rằng không phải cứ tăng G lên mà tốt đâu, đối với beginner thì chỉ cần khoảng G=30 lần là đủ, như thế chúng ta cũng sẽ quan sát được những gì mà Galileo vào năm 1609 đã thấy rồi.

Vẫn từ công thức G=f1/f2, bạn thử nghĩ xem chuyện gì sẽ xảy ra nếu như ta nhìn qua KTV theo chiều ngược lại từ đằng trước ra đằng sau nhỉ? Lúc đó vai trò của kính mắt và kính vật sẽ đổi chỗ cho nhau và ta sẽ có G=f2/f1 -> mọi vật sẽ bị thu nhỏ lại nhiều lần, chẳng hạn với ví dụ trên thì G mới=1/30 và bạn sẽ thấy cảnh vật xung quanh bị thu nhỏ đi 30 lần.
============================== ====
Hình như tôi nói hơi nhiều rồi nhỉ? Bây giờ chúng ta cùng bắt tay vào làm từng bước 1 chiếc KTV nhé, việc đầu tiên là bạn phải đi mua kính vật và kính mắt.

1. Kính vật phải là kính hội tụ có tiêu cự lớn và bạn nên chọn loại có tiêu cự f1 từ 40-100cm, theo tôi bạn nên ra một hàng kính mắt ở ngoài đường và hỏi mua 1 mắt kính viễn có độ tụ +1 điốp - như vậy bạn đã có được 1 kính mắt có tiêu cự 100cm với giá khoảng 30.000đ. Nhớ mua loại mắt kính mà người ta chưa mài để lắp vào kính nhé, nó sẽ có hình tròn đường kính 6,5cm mà bạn có thể dùng nó để phóng đại các vật ở gần xung quanh mình đấy.

2. Kính mắt thường có tiêu cự f2 nhỏ khoảng <10cm và có thể là kính hội tụ hoặc là kính phân kỳ (khác với kính vật phải là kính hội tụ) tuy nhiên để mua được kính phân kỳ tiêu cự nhỏ thì hơi khó nên theo tôi bạn sẽ mua 1 kính hội tụ có tiêu cự khoảng 7cm - đó đơn giản chính là một cái kính lúp của TQ mà ta có thể mua ở các cửa hàng văn phòng phẩm. Khi bạn đi mua, có thể bạn sẽ gặp nhiều loại kính khác nhau, nhưng kinh nghiệm mua kính mắt là chọn loại càng nhỏ càng tốt, chẳng hạn 1 số cửa hàng có các loại kính cỡ 90mm,80mm...40mm, khi đó hãy chọn mua cái có đường kính 40mm (giá khoảng 15.000đ) và kiểm tra qua tiêu cự của nó.

Để xác định gần đúng tiêu cự kính lúp này bạn có thể làm như sau: đặt kính lúp sát trên mặt bàn rồi dần dần đưa nó lên về phía mắt mình, lúc đó mọi vật qua kính sẽ to dần lên... đến 1 lúc 1 mọi thứ sẽ bị nhoè đi nhìn không rõ nữa, lúc đó k/c từ kính đến mặt bàn có thể coi gần đúng là f2.

Sau khi đã mua được 2 kính trên, bạn hãy về nhà và thử sử dụng luôn khả năng phóng đại của 2 chiếc kính này. Trước hết hãy chọn 1 vật thể ở xa vô cùng (khoảng trên 20m là được, càng xa chỗ bạn càng tốt) đó có thể là 1 toà nhà, 1 cái cây...sau đó tìm cách cố định kính vật lại (bạn nên kẹp nó thẳng đứng vào 1 cái hộp, đặt trên 1 cái ghế để có thể di chuyển khi cần thiết). Kính mắt cũng làm tương tự như vậy hoặc nếu không bạn có thể cầm bằng tay. Tuy nhiên tốt nhất là bạn có được 2 cái ghế có cùng chiều cao, gắn kính vật và kính mắt vào 2 cái hộp để trên 2 cái ghế đấy sao cho chúng cao ngang nhau là thoải mái cho mình nhất.

Tiếp theo hãy hướng kính vật về phía mục tiêu quan sát và cố định nó trên ghế, xê dịch cái ghế có để kính mắt đến thẳng hàng với kính vật và mục tiêu (hãy gọi đây là đường thẳng d). Bây giờ là lúc khó khăn nhất, bạn hãy vừa nhìn vào kính mắt, và vừa di chuyển cái ghế có chứa kính mắt theo đường thẳng d, bạn sẽ thấy hình ảnh của mục tiêu thay đổi mỗi khi vị trí giữa kính vật và kính mắt thay đổi. Khoảng cách đúng của nó sẽ phải là f1+f2 khoảng 107 cm nên bạn cố gắng xê dịch ghế trong khoảng này (nhớ là lúc nào hai kính này cũng phải song song với nhau nhé, nếu bị lệch nhiều quá bạn sẽ không thấy gì đâu).

Chỉ một lúc sau thôi bạn sẽ thấy hình ảnh của đối tượng quan sát xuất hiện nét qua kính mắt, hãy dừng lại và dùng thước dây đo chính xác khoảng cách giữa 2 kính lúc này. Thế là xong giai đoạn 1 rồi, theo tôi lúc này bạn hãy tập quan sát thêm 1 vài mục tiêu khác cho quen dần với cách điều chỉnh đi - điều này sẽ rất có lợi về sau đấy.

3. Quan sát theo kiểu như trên rất khó, đặc biệt là đối với các thiên thể thì vô cùng khó khăn (đã có 1 thời người ta cũng dùng 2 thấu kính kiểu như vậy để quan sát bầu trời - gọi là aerial telescope, nếu có dịp tôi sẽ nói thêm về cái này) bây giờ bạn cần phải làm cho KTV của mình một cái vỏ - ống, lúc này cần thiết phải có 1 cái cưa nhỏ để cưa và 1 cuộn băng dính nhỏ để nối nếu cần.

+ Để làm thân ống bạn hãy chọn mua khoảng 1m ống nhựa đường kính 60mm (khoảng 15.000đ)
+ Để giữ cố định vật kính (có đường kính 65mm) bạn cần mua 1 cái đầu nối từ 65mm về 60mm để gắn vào thân ống, cái này ở ngoài hàng ống nước người ta gọi là cái "chuyển bậc từ 65 về 60" (khoảng 5.000đ). Bạn hãy đặt kính vật vào giữa cái chuyển bậc này và cố định nó là bằng băng dính trong hoặc tốt nhất là bằng 1 dải đất sét. Nghe có vẻ hơi "bẩn" nhưng tôi thấy đất sét có tác dụng tốt nhất trong trường hợp này đấy, bạn nặn 1 dải đất sét nhỏ thôi, dài bằng chu vi của kính mắt và dùng để miết vào xung quanh chỗ tiếp xúc của kính mắt với ống nhựa. Như thế sẽ cố định được kính mắt với ống nhựa khá là chắc chắn.
.
+ Cái vật kính của bạn hiện tại là 1 chiếc kính lúp có tay cầm nên bạn hãy tháo cái kính ra khỏi tay cầm của nó, việc này cũng không khó lắm đâu vì bản thân tôi đã tháo 6 cái rồi mà chưa bị vỡ hay nứt cái nào cả :-) (chỉ cần dùng tay thôi cũng đủ để làm rồi)
Chú ý lúc này ta sẽ không mua cái chuyển bậc từ 60 về 42 (ở ngoài hàng ống nước không có cỡ 40 đâu) để đặt kính mắt đâu vì như vậy sẽ rất khó để di chuyển kính mắt để chỉnh nét. Thay vào đó ta sẽ mua cái chuyển bậc từ 60 về 50 làm trung gian và mua thêm khoảng 20cm ống nước cỡ 42mm để chứa kính mắt và có thể di chuyển được trong lòng cái chuyển bậc cỡ 50mm được.

Vì các kính thước trên đều không khớp với nhau nên bạn cần phải trổ tài thủ công 1 chút vậy, hãy dùng giấy và băng dính để cuốn vào xung quanh ống, kính mắt... để cho nó vừa khít với nhau là được.

... Như thế là xong rồi đấy, chỉ sau vài tiếng đồng hồ vất vả bạn đã làm xong chiếc KTV đầu tiên của mình rồi, hãy dựa nó vào 1 điểm tựa vững chắc (ví dụ như bệ cửa sổ), chọn mục tiêu quan sát, di chuyển ống chứa kính mắt cho hình ảnh rõ nết và bắt đầu những quan sát đầu tiên của mình. Tuy rằng qua ống kính bạn sẽ thấy mọi vật bị lộn ngược lại (do đặc tính tạo ảnh của thấu kính hội tụ thôi) nhưng thực sự nó sẽ mang lại cho bạn rất nhiều điều thú vị. Hãy tranh thủ quan sát các mục tiêu trên mặt đất thật nhiều và làm quen dần cách điều khiển KTV của bạn, nó sẽ giúp cho bạn có rất nhiều kinh nghiệm quý báu trước khi chuẩn bị quan sát các thiên thể vào ban đêm - đối tượng chính của chúng ta. Chúc các bạn thành công!

Các linh kiện cần thiết :

+ 1 vật kính là kính viễn chưa mài, có hình tròn, đường kính 65mm, 1 Điốp, làm bằng thủy tinh, mua ở 1 của hàng kính mắt Gần trung tâm y tế Bách Khoa, quên tên mất rồi, giá 30k, mình không trả giá, có lẽ là hơi mắc thì phải.
+ 1 kính lúp đường kính 50mm (nhỏ nhất rồi) bằng thủy tinh có tay cầm bằng nhựa, xuất xứ Trung quốc, mua ở nhà sách bách khoa gần cổng parabol, giá 15k, bẻ cái tay cầm đi chỉ lấy kính thôi.


+ 1 ống keo dán chống dột hiệu Kim Long, giá 2k, mua ở cửa hàng bán đồ điện nước - ống nước ấy. ngoài ra các bạn có thể mượn hoặc mua thêm (tại các cửa hàng trên): 1 lưỡi cưa - 5k, 1 dũa tròn nhỏ - 3k, 1 cuộn keo dán, kéo...


+ 1 ống PVC phi 60 (đường kính 60mm) chiều dài 1m - 15k/1m:


+ 1 ống PVC nhỏ phi 49 - 20cm - 12k/1m, mình mua luôn 1m rồi cưa ra, không biết họ có bán lẻ nhỏ hơn không. Các bạn dùng giấy quấn quanh ống sao cho đút vào ống phi 60 vừa khít.


+ 2 cái chuyển bậc 8k/1 cái:
- 1 cái 76 - 60 :
- 1 cái 60 - 49 :


Trình tự lắp ráp :
+ Đầu tiên, các bạn tiến hành ngắm thử để tính toán khoảng cách, các bạn gắn vật kính vào 1 đầu ống phi 60, không phải là gắn vào trong ống đâu nhé, các bạn gắn lệch vào 1 bên thôi, dùng băng keo để cố định lại. Sau đó các bạn ghé mắt sát thành ống, dịch chuyển xa dần khỏi vật kính đến khi nào thấy hình ảnh sau vật kính nhòa đi thì dừng lại, lấy bút đánh dấu và cưa ống tại điểm đó, ta chỉ dùng phần ống tính từ phía lắp vật kính đến đoạn vừa cưa. Thử nhiều lần để có kết quả chính xác, các bạn nhé.




+ Tiếp theo, các bạn phết keo 1 vòng vào đoạn co hẹp của 2 cái chuyển bậc, sau đó dính 2 thấu kính vào, cái lớn (tiêu cự lớn) dính vào chuyển bậc lớn (76-60), cái nhỏ (tiêu cự nhỏ) dính vào chuyển bậc nhỏ (60-49).



+ Sau cùng, các bạn nối chuyển bậc 76-60 vào 1 đầu ống, cái còn lại nối với ống nhỏ (khá chặt), rồi đưa đầu phía ống nhỏ vào ống lớn.






Thế là các bạn đã có 1 cái ktv để ngắm chị Hằng rồi...

Một số bài Viết khác mà mình siêu tầm nè


Cách chế tạo kính thiên văn khúc xạ!!!!
Kính thiên văn!!! Chắc hẳn bạn đang nghĩ đến một vật dụng đắt tiền và rất khó sử dụng phải không nào!!!^^
Nhưng hoàn toàn chúng ta có thể tự làm một chiếc kính thiên văn như mình mong muốn với giá rất rẻ!
Chứ cứ 1 triệu đến mấy chục triệu thì đâu phải ai cũng có phải không nào!^^
Rất đơn giản, mình giới thiệu ở đây là kính thiên văn khúc xạ, rất dễ làm, dễ sử dụng!
Chúng ta cần những vật dụng như sau:
+ 1 vật kính là kính viễn chưa mài, có hình tròn, đường kính 65mm, 1 Điốp giá tầm 20k mua ở các cửa hàng kính
+ 1 kính lúp đường kính 50mm, mua ở hiệu sách nhé giá tầm 7k
+1 ống nước đường kính 60mm dài 1m
+1 thu ống 76 về 60
+1 thu ống 60 về 49
+1 ống nước đường kính 49mm dài tầm 20cm
Giờ thì cách làm nhé!
-Trước tiên các bạn nên lắp vật kính (kính viễn 1diop) vào dìa ống, sau đó đặt kính lên bất kỳ một cái bệ nào đó và hướng kính vào một vật nào đó xa xa như cái cây, cây cột điện.....
-Dịch chuyển kính lúp sao cho kính viễn và kính lúp luôn chùng tâm của 2 chiếc kính với nhau, ta dịch chuyển đến khi nào lấy được ảnh nét nhất thì bắt đầu đánh dấu và......cưa...^^

-Tiếp đó đo xem tiêu cự của chiếc kính lúp bạn mua về là bao nhiêu bằng cách khi trời nắng bạn hãy mang kính lúp ra soi dưới ánh nắng cho đến khi nào ánh sáng từ mặt trời đi vào kính lúp và hội tụ lại dưới mặt đất thì bạn đo lấy khoảng cách đó! và cưa ống nước đường kính 49mm với độ dài là tiêu cự của chiếc kính lúp.

-Sử dụng đất sét để gắn vật kính chặt vào trong thu ống 76 về 60. Ở TP thì khá khó kiếm đất sét nên các bạn có thể thay bằng băng dính 2 mặt và thật khéo léo đấy!!!

-Gắn kính lúp vào ống nước đường kính 49mm
-Sau đó ta sẽ gắn thu ống 60 về 49mm vào ống 60mm và quay ngược đầu gắn kính lúp vào bên trong thu 60 về 49.


Còn đây là cách lắp ráp kính:

Với cách sau đây, các bạn sẽ có thể dịch chuyển được thị kính!

Nhưng với cách này thì bắt buộc thay ống 49mm bằng ống 42mm như sau trên để có thể dịch chuyển được thị kính!^^
Ôi ôi mỏi cổ quá rồi, giờ mà nhìn các ngôi sao trên thiên đỉnh nữa chắc chết quá!!! Phải làm sao đây, phải làm sao đây!!!
Đã đến lúc chúng ta nâng cấp kính rồi các bạn!!! 1 bẻ góc ánh sáng tự chế nhé!!!
Chúng ta cần:
-1 bẻ góc 90 độ ống nước đường kính 49mm
-1 gương chữ nhật
-1 ít aceton
Cùng làm như sau:
Dùng cưa. Cắt phần đổi góc của bẻ góc 90 độ:

Dùng acetone tẩy mặt sau của gương và dung ngay mặt đó để phản xạ!
Gắn gương vào bẻ góc 90 độ!!!
[imghttp://upnhanh.sieuthinhanh.com/tmpimages/images/sieuthiNHANH2010062817826y2rkymu5ow541166_2.jpeg[/img]
Rồi đo như thể này nhé:
Bắt đầu từ mép bẻ góc đo vào tâm gương và nhân đôi lên, lấy số vừa đo nhân đôi và cắt ống 49mm với chiều dài vừa tính:

Và gắn bẻ góc vào ống 49mm là xong!


Chắc hẳn bạn đang rất quan tâm đến độ phóng đại của chiếc kính mình đã làm ra,
Chúng ta cùng tính toán nhé!!!!^^. Trước tiên các bạn cần hiểu f1, f2 là gì!!
F1 là tiêu cự của vật kính (kính viễn), F2 là tiêu cự thị kính (kính lúp). Kính viễn có tiêu cự 100cm, kính lúp có tiêu cự …….tự đo nhé^^!!!!!(đã giới thiệu cách đo ở trên)
Và đây là cách tính độ phóng đại:
-Số phóng đại của kính G=f1/f2 (lần)
Chiều dài giữa vật kính và thị kính:
+ Chiều dài giữa 2 kính d=f1+f2 đơn vị chiều dài
(Chúng ta nên đổi toàn bộ 2 tiêu cự của vật kính, thị kính ra cùng đơn vị đo trước khi tính)
Để hiểu hơn về f1,f2 ta nên đọc những ví dụ sau: chiếc kính thiên văn mà Galileo đã dùng để quan sát Mặt Trăng, sao Mộc, sao Thổ... và đã phát hiện ra rất rất nhiêu điều mới là về vũ trụ cũng là kính thiên văn khúc xạ giống như chúng ta đây có f1=120cm và f2=4cm. Như vậy chúng ta có thể tính được kính thiên văn này có số phóng đại G=30 lần và nó dài khoảng hơn 1,2m
Những mem mới đây luôn quan tâm đến kính của mình phải có độ phóng đại thật lớn mới thấy được nhiều phải không?!^^ Chỉ cần thay đổi thị kính hay vật kính ghép với công thức G=f1/f2 cho độ phóng đại vừa ý là được ấy hả?!!! Độ phóng đại lớn không hề tốt với mem mới đâu!!!! Kính thiên văn nào cũng đều có độ phóng đại hữu dụng của nó cả, Cách tính độ phóng đại đây:D vật kính *2 với vật kính viễn 1diop ta tính được có độ phóng đại hữu dụng là 65*2 =130 lần!!!! Và độ phóng đại không được phép vượt quá độ phóng đại hữu dụng đâu đấy!^^Lúc đó toàn bộ công thức sẽ bị lộn ngược lại,G=f2/f1
Nếu kính bạn phóng đại 30 lần thì vật xung quang sẽ bị thu nhỏ 30 lần đấy!!!

hum nào làm thử cái coi

có thể rẻ hơn được không m????dạo này đang thiếu ăn mà lại chi thêm 100k nữa chắc chế tạo ktv xong ngồi gặm nó đến hết tháng mất

thôi đi, có 100k mà cũng kêu, cùng lắm gặm mì tôm cả tháng chứ mấy

cái thằng hải copy ở đâu dài thế, nao anh đưa cho chú 101k chú làm cho anh cái nhá, hì hì, tiền công 1k đó

xỉu? kiệt thế , anh đưa cho nó 101,1k mà nó chưa làm cho nè, huhu

thông báo: thông tin mới update là: làm phải mất 200k ko còn 100k nữa đâu.tự làm mới sướng,nhờ người khác thì còn gọi j là sáng tạo

thằng cầu.đừng phát ngôn lung tung.1 lần nữa xóa bài

oái, giá xăng còn ko đến nỗi lên thế, làm gì mà giá lên gấp đôi thế hả

uhm.thì đúng mà.chất lượng khác thôi.ông mua loại nhựa mica thì rẻ thối ấy mà

thì chơi loại đó luôn đi, đang kẹt mà,hehe

cố gắng giảm chi phí đến nhỏ nhất đê.....hay xăng tăng có 4k mà giá cả tăng 2 lần thế kia thì xóa cái topic này đi là vừa

=))
Hồi lớp 8 t cũng làm cái này rồi, hình như có cả ảnh kỉ niệm =]]
Có điều ko muốn rắc rối nên chẳng cần phải làm kính khúc xạ. Tốt nhất nên bỏ tấm gương chếch góc 45 độ ấy đi, lí do ư: vì đây là KTV chứ ko phải ống nhòm, thế nên dùng để quan sát các thiên thể ở rất xa, đa số là hình tròn, mà đã là hình tròn khi tạo ảnh thật bị lật ngược lại vẫn là hình tròn mà thôi =]]
Mà làm cái này thì tốt nhất là đóng bê tông cho cái chân đế kính ấy, chứ cầm lâu mỏi tay cực kì
Có điều hồi ấy t xài Vật kính là mắt kính lão +1 diop và thị kính là mắt kính lúp có tiêu cự = 5cm, xem chất lượng hình ảnh chán kinh =.=
>>bỏ luôn =)) chuyển sang nghịch cơ điện tử cho lành